IMDb : 6.2/10

Trong một lần, một đoàn thuyền buông phương Tây đã đưa đến cho Mạc Phủ những minh chứng về khoa học, quân sự hiện đại. Đặc biệt là thứ mang tên súng ống. Ở buổi đấy, xuất hiện một người, là lãnh chúa Itakura Katsuakira. Từ đó, ông luôn bị ám ảnh bởi thứ sức mạnh quân sự xa lạ. Vì thế, ngày nọ, đột nhiên các võ sĩ của gia tộc Annaka nhận được lời triệu tập của lãnh chúa kèm theo mệnh lệnh phải tham gia “Cuộc đua cuối thời Mạc Phủ” với cung đường dài 15 dăm (tương đương với 58km) từ cổng thành Annaka đến đền thờ Kumano Gonken tại con đèo Usui.

Nhưng, cuộc đua đã bị Mạc Phủ coi là một hành động phản quốc; do sự sai lệch thông tin của Jinnai Karasawa – một gián điệp Mạc Phủ cài vào Annaka từ lâu báo về. Các sát thủ, bởi vậy đã được phái đến Annaka để dẹp loạn. Vì thế, Jinnai đã phải chạy trong sự tuyệt vọng với hi vọng có thể cứu vãn sai lầm do anh gây ra.

Thế kỷ XIX, nhất là từ những năm 50 trở đi là giai đoạn đầy biến động của cả Châu Á với sự xâm chiếm của phương Tây trên mọi phương diện từ văn hóa tới quân sự. Không nằm ngoài guồng quay lịch sử, Nhật Bản sau một thời gian dài yên bình cũng nảy sinh những đợt sóng gầm cuộn trào. Dưới triều Mạc Phủ, Nhật Bản khi ấy là một quốc gia phong kiến bế quan tỏa cảng với bên ngoài cùng tình trạng cát cứ giữa các lãnh chúa dẫn tới tình trạng kèn cựa, nghi ngờ giữa lãnh chúa – Mạc Phủ đã làm cho nước Nhật ngày càng trở nên lạc hậu

Là bộ phim được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên viết về quãng thời gian đầy biến động này, Samurai Marathon 1855 đã tái hiện một thời quá vãng của nước Nhật; ở đó là cách con người Nhật Bản đối diện trước vòng xoáy lịch sử lẫn vận mệnh cá nhân, vận mệnh một vùng lãnh thổ, rộng hơn là cả vận mệnh quốc gia, dân tộc.

Thật vậy, khi đứng trước những đổi thay quá lớn của thời cuộc, đặc biệt là sự xâm chiếm trực tiếp của một nền văn hóa, văn minh hoàn toàn xa lạ, mỗi người lại có một thái độ khác nhau. Và điều đó đã làm nảy sinh những mâu thuẫn, hay tạo lên cái cớ để đào sâu thêm hố sâu ngăn cách giữa giai tầng, thế hệ; tạo điều kiện cho tình tiết, nội dung phim phát triển.

Đầu tiên là mâu thuẫn giai tầng, xuất phát điểm sâu xa trong quá khứ giữa một bên lãnh chú cát cứ với một bên là tập đoàn phong kiến và càng bị đào sâu thêm trong hiện tại khi hai bên có tư tưởng khác nhau. Lãnh chúa gia tộc Annaka – Itakura Katsuakira, người luôn bài trừ thứ sức mạnh hủy diệt của phương Tây nhưng lại là người nhận thức được rõ ràng sự hèn yếu của giới võ sĩ Nhật Bản. Cuộc thi chạy việt dã giữa các samurai trong lãnh địa của ông xuất phát từ lý do như thế.

Còn Mạc Phủ, nhận thức được việc phải tiếp thu khoa học phương Tây thì trước xung đột ngầm đã tồn tại từ lâu giữa lãnh chúa cát cứ với triều đình Mạc Phủ, thể hiện qua việc Mạc Phủ cài cắm rất nhiều tai mắt, gián điệp vào lãnh địa mà lãnh chúa cai quản thì cuộc chạy việt dã đó đã trở thành cái cớ để Mạc Phủ tiến hành cuộc thanh trừng với lãnh địa Annaka. Vì thế, nên dẫu kết cục của phim có thế nào, là lãnh chúa Annaka bảo toàn lãnh địa hay Mạc Phủ san phẳng được Annaka thì đó cũng vẫn là một bi kịch lịch sử, một bi kịch với máu chảy đầu rơi, một bi kịch có tên – nội chiến.

Nhưng ở Samurai Marathon không đơn thuần chỉ có mâu thuẫn giai tầng, xung đột giữa nhận thức của thượng tầng kiến trúc mà nội dung của phim phức tạp hơn nhiều với những tình tiết mang tính xung đột thế hệ, xung đột cá nhân. Mối quan hệ giữa lãnh cúa Annaka với con gái ông dẫn đến sự nổi loạn của Công chúa Yukihime là hệ quả tất yêu giữa sự đối lập của hai luồng tư tưởng: gia trưởng nam quyền bảo thủ với tư tưởng nữ quyền tự lực của một người con gái trẻ sớm tiếp thu văn minh phương Tây.

Màn xung khắc giữa Jinnai Karasawa với những người “đồng nghiệp làm nghề gián điệp” vừa là xung đột giữa hai lớp người trong xã hội Nhật Bản: võ sĩ đạo với gián điệp, nội gián; vừa là sự thức tỉnh cá nhân của một con người mà nảy sinh mâu thuẫn giữa một bên là trách nhiệm, nghĩa vụ với một bên là tự do, đạo lý.

Mặc dù gửi gắm quá nhiều nội dung, dồn nén quá nhiều tư tưởng thời đại trong một khung thời gian bị giới hạn khiến cho tình tiết phim đi nhanh, khó tạo được cao trào. Nhưng dẫu sao cũng không thể phủ nhận trong 104 phút, live action Samurai Marathon đã tái hiện một cách gần như trung thực nhất một thời quá vãng, một giai đoạn lịch sử đầy biến động trong nội tại nước Nhật trong guồng quay chung của sự phát triển của lịch sử thế giới.

Là một bộ phim thuộc đề tài lịch sử, bên cạnh việc bám sát sự kiện lịch sử có thật, live action Samurai Marathon còn tái hiện lên chân dung những con người, những kiếp người đã trở thành thiên cổ của xứ mặt trời mọc.

Những năm cuối Mạc Phủ nắm quyền, sự cát cứ của lãnh chúa mà đại diện tiêu biểu là lãnh chúa Itakura Katsuakira, nội gián mà Mạc Phủ cài cắm nhằm giám sát nhất cử nhất động lãnh chúa ở trên lãnh địa, những võ sĩ đạo với triết lý sống sẵn sàng tử vì đạo, những kẻ nội gián đã bán linh hồn cho chủ, người phụ nữ Nhật truyền thống sống thiếu tự do và phải chịu đủ thứ luật lệ hà khắc… Tất cả, đã góp phần làm sống dậy thời đại, tạo cho live action Samurai Marathon một hơi thở của thì quá vãng xa xưa.

Bộ phim có bối cảnh, không gian khá rộng lớn với sự chuyển cảnh liên tục nhưng thời gian sự kiện trong phim lại bó gọn trong vài ngày. Nhưng như vậy cũng đủ để khắc họa lên cá tính, nội tâm cùng những biến chuyển tình cảm, nhận thức của từng cá nhân xuất hiện trong live action Samurai Marathon: Về một lãnh chúa thâm sâu khó lường song không phải không biết phải trái; một cô tiểu thư bé nhỏ mà phóng khoáng, tự do trong tư tưởng, mạnh mẽ, kiên cường nơi tính cách; về những samurai không kể cấp bậc, độ tuổi, luôn sẵn sàng xả thân quyết tử vì đạo họ theo đuổi; về một chàng gián điệp “từ trong trứng” giữa những xung đột nội tâm giữa trách nhiệm, nghĩa vụ với tình cảm cá nhân lẫn tính nhân đạo khi lương tri thức tỉnh.

Có thể nói, 104 phút của live action Samurai Marathon dẫu mỗi nhân vật chỉ được khắc họa với mỗi khoảnh khắc hay một phần đời, nhưng họ đã thực sự sống trọn vẹn phần đời ấy trên màn ảnh, sống trọn vẹn trong lòng khán giả, công chúng xem điện ảnh.

Mà để làm được điều đó, xây dựng tính cách nhân vật qua kịch bản chỉ là một phần, còn phụ thuộc vào khía cạnh chuyển tải tính cách nhân vật ấy thông qua diễn xuất của diễn viên nữa. Và với việc tập hợp được một dàn diễn viên đầy thực lực, họ không chỉ đảm nhiệm tròn vai diễn của mình mà còn qua đó, biến những cá nhân trên trang giấy trở thành con người thực sự sống trong thời đại đầy biến động.

Đó là gương mặt không hề nao núng dẫu họng súng chĩa thẳng vào người thể hiện rõ khí chất một lãnh chúa: cái nhìn của kẻ bề trên với kẻ dưới quyền. Đó là ánh mắt tràn ngập sự cương nghị, quyết tâm theo đuổi tự do của một cô công chúa không chịu yên phận nghe theo sắp xếp số mệnh. Đó là cặp đôi một già – một trẻ như tượng trưng cho sự tiếp nối, chuyển giao thế hệ giữa hai lớp võ sĩ đạo. Đặc biệt, đó còn là đủ những biểu cảm phức tạp: từ ngập ngừng, do dự, hối hận tới kiên định dứt khoát được Takeru Satoh biểu lộ khi hóa thân vào vai diễn có nhiều mâu thuẫn: Jinnai Karasawa.

Là bộ phim lấy bối cảnh quá khứ, dựa trên sự kiện có thật trong lịch sử; live action Samurai marathon có một nước phim ngả vàng trầm đục đầy tính hoài cổ. Tính “cổ” còn thể hiện trong phần phục trang của nhân vật, ở kiểu tóc đặc trưng cho Nhật Bản thời Mạc Phủ. Bên cạnh đó, như đã nói, bối cảnh phim khá rộng, từ kinh đô Edo đến lãnh địa Annaka, từ bên trong lãnh đại tới bên ngoài bằn qua những cánh rừng thâm u…

Vì thế, trải đều 104 phút của Samurai Marathon là cảnh phim từ đại toàn cảnh tới toàn cảnh về các cánh đồng lúa vàng ươm, thấp thoáng những túp lều tranh; hay góc quay trung cảnh hoặc hẹp hơn ở khu rừng tối theo mỗi bước chạy của các võ sĩ… Tất cả đã tái hiện lên một Nhật Bản thời quá vãng đặc sắc trong văn hóa, dung dị trong sự cổ kính.

Nếu đã quen thuộc với hình ảnh Takeru Satoh trong vai anh chàng hiệp khách lãng tử Ruroni Kenshin thì có lẽ, khi tiếp xúc với Samurai Marathon, bạn sẽ hơi sốc một chút trước tính cách lẫn “nhan sắc” của Takeru Satoh ở phim. Nhưng, nếu bạn thực sự nghiêm túc muốn thử tìm hiểu về một Nhật Bản thời quá vãng, vào khoảng thời gian biến động nhất qua con đường điện ảnh thì quả thực, Samurai Marathon là một lựa chọn không tồi.