IMDb : 8.4/10

Thước phim màu hiếm có 'đầy mê hoặc' tái hiện Thế chiến 1

Của Phù Thủy Peter Jackson

Sau phần cuối The Hobbit năm 2014, đạo diễn lừng danh Peter Jackson bỗng mất tích khỏi phim trường. Khi trở lại vào năm nay, ông mang đến một dự án đầy sửng sốt: Phục sinh những thước phim lịch sử từ Thế chiến thứ nhất.

100 năm là quãng thời gian rất dài, kể từ cuộc chiến lớn đầu tiên của nhân loại. Khi ấy, điện ảnh còn ở giai đoạn chập chững sơ khai. Tất cả những gì người ta có về sự kiện vĩ đại ấy là các thước phim đen trắng mờ đục. Nhưng mọi thứ đã thay đổi khi Peter Jackson, đạo diễn của loạt Lord of the Rings (Chúa tể những chiếc nhẫn) mang đến LHP Luân Đôn bộ phim tài liệu They Shall Not Grow Old (Họ sẽ chẳng già đi), vào tháng 10 vừa qua.

Nhiều nhà bình luận đã không tin vào mắt mình, khi trên màn ảnh hiện ra các thước phim đầy màu sắc, như thể được quay bằng máy hiện đại. “Các hiệu ứng thật gây sốc. Những người lính trở về như thể được gọi lên trong buổi cầu hồn,” nhà bình luận Peter Bradshaw của The Guardian miêu tả. “Những gương mặt ấy khó thể nào quên.” Một trong những phim hiếm hoi trong năm 2018 nhận được 5/5 sao của trang báo này.

Trong một tiếng rưỡi thời lượng, They Shall Not Grow Old đưa người xem trở về quá khứ với những thước phim hiếm 100 năm tuổi. Những thước phim ít người được chứng kiến, nằm im trong kho của Bảo tàng Chiến tranh Hoàng Gia Anh bao lâu nay. Kết hợp với lời phỏng vấn của hàng trăm binh lính Anh từng chinh chiến khắp châu Âu, Thế hiến thứ nhất hiện lên bằng cả những câu chuyện lẫn hình ảnh thị giác. Không có các nhà sử học hay giọng tường thuật, không có các bình luận đưa đường… khán giả sẽ tự kết nên hình dung của riêng mình về “Cuộc chiến kết thúc mọi cuộc chiến”.

Hồi sinh những thước phim quá khứ chưa bao giờ là việc dễ dàng. Có một mốc thời gian hạn định đối với các nhà làm phim, thường dừng lại ở Thế Chiến thứ Hai, đảm bảo rằng công việc này khả thi. Jackson vừa đẩy giới hạn này xa hơn đáng kể. Từ hơn 600 giờ tài liệu được cung cấp, vị đạo diễn và đội ngũ của ông dành ra 3 năm trời để lựa chọn và phục hồi từng khung hình một. May mắn rằng, kĩ thuật hiện đại từ công ty hiệu ứng Weta Digital VFX của Jackson (từng thực hiện kĩ xảo cho Lord of the Rings), đã đủ sức mạnh cho công việc này.

Nhưng đó chưa phải là tất cả khó khăn. 100 năm trước nghĩa là còn chưa đến thời đại của phim câm, không một âm thanh nào từng được ghi lại. Jackson phải huy động một động ngũ lồng tiếng và âm thanh khổng lồ cho việc này. Chỉ một cảnh đơn giản như các binh sĩ cười đùa với nhau, sau đó chơi guitar và hát, cũng ngốn hết hàng trăm giờ làm việc. Hãy tưởng tượng đến những cảnh phức tạp như trên chiến trường, với đủ loại âm thanh lớn nhỏ.

“Tôi thật sự choáng váng,” Jackson cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “600 giờ âm thanh và 100 giờ tư liệu phải hoàn thành. Đó là công việc của 5 hay 6 phim điện ảnh”.  Ban đầu, ông đã định bỏ cuộc, nhưng có điều gì đó thôi thúc vị đạo diễn ngay khi ông xem vài thước phim đầu tiên. “Gương mặt họ thật không thể tin được”, ông lập tức mong muốn đưa các binh sĩ vô danh ấy lên màn ảnh. Họ cần được biết đến. Tựa phim nói lên đều Jackson cảm thây giây phút ấy: Những người lính ấy là bất tử, chỉ có người xem là già đi, cần phải đánh giá lại quá khứ khi thời gian trôi qua.

Peter Jackson, cùng với James Cameron, được biết đến như những nhà tiên phong của kĩ xảo điện ảnh hiện đại. Lord of The Rings đã nhận vô vàn giải Oscar hiệu ứng là minh chứng rõ rệt. Do đó, rất ít khi Jackson tỏ ra choáng ngợp với công nghệ làm phim. They Shall Not Grow Old là một trong những lần hiếm hoi đó. “Khi bộ phim hoàn thành, tôi hoàn toàn sững sờ. Đó là lần tôi thật sự cảm kích kĩ thuật hiện đại. Tôi đã không nhận ra nó có thể tốt đến thế nào,” ông nói. Từ đây, cả thế giới sẽ không phải hình dung Thế chiến thứ nhất bằng những tưởng tượng đen trắng nữa.

Thành tựu của Jackson với They Shall Not Grow Old có thể mở ra một hướng đi mới cho phim ảnh. Nhà bình luận Stephen Dalton của The Hollywood Reporter nói rằng “Bộ phim đã giải cứu lịch sử khỏi những quyển sách.” Các kĩ thuật mà Jackson ứng dụng có thể dùng trong nhiều lĩnh vực khác, vốn có rất nhiều thước phim cũ cần phục chế. Quá khứ của nhân loại có thể sẽ không còn như cũ chỉ trong vòng 10 năm tới.

Ngay lúc này, Peter Jackson đã có dự định riêng. Ông muốn tiếp tục đào sâu, thử nghiệm và phát triển kĩ thuật này, trước hết bằng các tác phẩm cũ của chính mình. Khán giả có lẽ sẽ phải chờ khá lâu để thưởng thức bộ phim mới nào của ông sau The Hobbit. “Tôi đã quyết định trở lại với các phim cũ của mình. 4 phim đầu tay của tôi, vốn chưa bao giờ được phát hành,” Jackson cho biết. 4 phim đó là Bad Taste (Vị tồi, 1987), Meet the Feebles (Gặp Feebles, 1989), Braindead (Não chết, 1992) và Heavenly Creature (Sinh vật từ thiên đường, 1993), đều là các phim kinh phí thấp.

Dù 4 phim trên đều được công nhận là kinh điển, nhưng chưa phim nào từng phát hành rộng rãi. Jackson luôn muốn hoàn thiện chúng, nhưng chưa từng có được hướng đi cụ thể, cho đến bây giờ. “Tôi rất háo hức muốn đưa chúng trở lại. Những tháng năm đầu tiên ấy. Những ngày hoang dại ấy.” Ông đã làm các thử nghiệm với Braindead (Não chết, 1992), cùng kĩ thuật với phim Thế Chiến I và kết quả là “Chúa ơi, thật đáng kinh ngạc!” Tất nhiên, không chỉ màu sắc, chất lượng phim cũng sẽ được nâng cấp lên phân giải cao (4K) kèm theo các hiệu ứng âm thanh mới nhất.