IMDb : 8.6/10

Sau 15 Năm, Spirited Away Về Nhì Trong BXH Phim Điện Ảnh

Của Thế Kỷ

Spirited Away cũng là phim anime duy nhất của người Nhật lọt vào danh sách 25 phim điện ảnh hay nhất của thế kỷ 21 do New York Times bầu chọn.

Cách đây không lâu, nhóm phê bình điện ảnh của tờ New York Times lần đầu công bố danh sách 25 phim điện ảnh tiêu biểu nhất của 17 năm đầu của thế kỷ 21. Bảng xếp hạng gồm các tác phẩm đương đại lừng danh với bộ phim có tuổi đời lớn nhất danh sách ra mắt năm 2000 và những sản phẩm mới nhất được sản xuất hồi năm ngoái.

 

Trong danh sách này, kiệt tác anime của người Nhật Spirited Away (Vùng Đất Linh Hồn) đứng vị trí thứ nhì. Đạo diễn của Pan’s Labyrinth Guillermo del Toro đã mô tả bộ phim như sau: "Chihiro khởi đầu hành trình với dáng vóc trẻ thơ, từ cách đứng cách ngồi, đến hành vi vắt vẻo chân ở ghế sau ô tô, tất cả đều rất trẻ con. Cô bé đã thay đổi từ tâm thế, áo quần, cảm xúc và cả linh hồn mình để trở thành một thiếu nữ biết tự lo liệu, mà hành trình đó đã lấy đi rất nhiều thứ của Chihiro. Cô bé con lạc mất cha mẹ, quên tên mình, bị gọi là kẻ vô danh, bị gắn cho cái tên Sen và bắt đầu từ số 0. Cô bé đại diện cho vẻ đẹp mang tính tinh thần rất đẹp mà cũng rất buồn thấm nhuần qua tất cả phim của Miyazaki."

Với tư cách là một người ngưỡng mộ đạo diễn Hayao Miyazaki, Guillermo đã thay mặt nhóm phê bình của New York Times để lý giải về vị trí của Spirited Away trong bảng xếp hạng: "Trong một khoảnh khắc mà nghệ thuật lay động bạn mà không ngôn từ nào đủ sức lột tả. Không một chút giả tạo, bạn bước vào một thế giới hoàn toàn thuần khiết và tự nhiên. Miyazaki và tác phẩm này đủ sức làm như vậy."

Ra mắt năm 2001, với mức doanh thu vượt quá 289 triệu USD, không quá khó hiểu về việc Spirited Away xuất hiện trong danh sách phim của thế kỷ. Trong khi đó, có một phim hoạt hình khác đến từ nước Mỹ là Inside Out với mức doanh thu 356 triệu USD chỉ xếp vị trí thứ 7 trong danh sách này. Người Nhật một lần nữa lại chứng minh sức mạnh của đế chế anime khi sau 15 năm, kiệt tác phim hoạt hình của họ vẫn được giới phê bình quốc tế công nhận và biểu dương ở một bảng xếp hạng điện ảnh "năng ký" như thế này.

Spirited Away – Những Giá Trị Còn Đọng Lại

Chihiro cùng với cuộc phiêu lưu đầy thú vị của cô bé đến một nơi xa lạ trong Vùng đất linh hồn đã gây nên bao nhiêu sóng gió tại thị trường điện ảnh không chỉ ở xứ sở hoa anh đào mà còn trên toàn thế giới. Ta hãy cùng tìm hiểu những giá trị làm nên thành công cho kiệt tác cực kì nổi tiếng này của tác giả Miyazaki Hayao.

Vùng đất linh hồn (Nhật: 千と千尋の神隠し Sen to Chihiro no Kamikakushi?) hay Spirited Away (tên tiếng Anh) là một phim hoạt hình Nhật Bản ra mắt vào năm 2001 do Studio Ghibli sản xuất, được Miyazaki Hayao biên kịch và đạo diễn. Đây cũng là tác phẩm nổi bật nhất của Miyazaki, đem lại thành công không chỉ ở Nhật mà còn trên toàn thế giới. Vùng đất linh hồn đã trở thành bộ phim thành công nhất với doanh thu cao nhất trong lịch sử Nhật – 274 triệu đôla Mỹ trên toàn thế giới. Không chỉ dừng ở thành công trên doanh thu, phim còn mang về 2 giải thưởng danh giá: giải Oscar cho phim hoạt hình hay nhất tại Oscar lần thứ 75 và giải Gấu Vàng tại liên hoan phim Berlin năm 2002. Đồng thời, Vùng đất linh hồn còn nằm trong top 50 phim bạn nên xem khi ở tuổi 14 của BFI.

Phim kể về một cô bé 10 tuổi nhút nhát, hậu đậu và ỷ lại tên Chihiro Ogino. Gia đình Chihiro phải chuyển nhà, nên tâm trạng cô bé khá buồn bực do phải xa bạn bè, trường lớp cũ. Gia đình Chihiro bị lạc trên đường chuyển về nhà mới. Xe gia đình cô bé đi vào phải một con đường gồ ghề và cuối cùng dừng lại trước một một cánh cổng cũ kĩ màu đỏ. Sau cánh cổng ấy là một con đường hầm dài và tối mịt. Dù Chihiro đã cố gắng ngăn cản ba mẹ đừng vào trong con đường hầm đó, nhưng vì sự tò mò nên ông bà vẫn quyết định đi. Phần Chihiro do sợ hãi phải ở lại một mình, nên cũng đành theo ba mẹ. Đi hết đường hầm tối, họ đến một nơi có những chiếc ghế công viên cũ (chúng được sắp xếp ngay ngắn). Qua tiếp nơi đó, họ thấy một thảo nguyên bao la và khá đẹp. Ba mẹ Chihiro tiếp tục đi mặc cho cô bé khăng khăng quay về. Họ đi tiếp một quãng trên thảo nguyên thì bỗng ba mẹ Chihiro ngửi thấy mùi những thức ăn rất thơm ngon và đã bị chúng dẫn đi. Vì sợ bị bỏ lại nên Chihiro buộc phải theo ba mẹ mình. Cuối cùng họ đến một thành phố bị bỏ hoang.

Nhưng những nhà hàng ở đây lại bày biện đủ loại sơn hào hải vị mà ba mẹ Chihiro không thể cưỡng lại. Mãi không thấy chủ quán, ba mẹ Chihiro quyết định “ăn trước trả sau”. Riêng Chihiro thì một mực không chịu ăn và nằng nặc đòi về. Thấy ba mẹ mải mê ăn uống mà “mặc kệ con gái”, Chihiro bỏ đi dạo quanh thành phố bí ẩn này. Khi đứng trên cầu, Chihiro ngạc nhiên khi thấy giữa một thành phố không một bóng người này, bên dưới cây cầu lại có một đoàn tàu chạy qua. Đang lúc mải nhìn đoàn tàu, thì Chihiro phát hiện có một cậu bé đứng nhìn mình. Cậu bé bỗng hốt hoảng, chạy lại Chihiro và giục Chihiro phải rời khỏi thành phố ngay trước khi trời tối. Nhưng đã quá trễ, trời đã tối dần khi cô bé vội vã chạy về chỗ ba mẹ. Chihiro thấy có nhiều bóng ma quái dị hiện ra trên đường cô bé chạy về. Điều tệ hơn chính là ba mẹ Chihiro đã bị biến thành heo khi Chihiro về đến.

Quá sợ hãi, Chihiro lại tiếp tục chạy thoát khỏi cái vùng đất ma quái này. Thế nhưng thảo nguyên ban nãy nay đã biến thành một con sông rộng lớn mà Chihiro không thể đi qua. Cơ thể Chihiro dần trở nên trong suốt. Và rồi cậu bé lúc nãy lại xuất hiện và giúp đỡ cô bé. Sau đó Chihiro được biết tên cậu bé ấy là Haku. Tuy nhiên Haku cho biết vì một lý do nào đó đã biết Chihiro từ lâu. Haku đưa Chihiro đến một nhà tắm công cộng và căn dặn cô bé đến ông Kamaji để xin một công việc để phù thuỷ Yubaba – người cai quản vùng đất này, không có cớ để bách hại cô bé. Và bắt đầu từ đây, cuộc phiêu lưu của Chihiro tại thế giới linh hồn bắt đầu…

Ý TƯỞNG

Tác giả và đạo diễn Miyazaki cho biết ông đã lấy cảm hứng cho nhân vật Chihiro từ đứa con gái 10 tuổi của người bạn mà ông thường đến thăm mỗi dịp hè. Hình ảnh nhà tắm công cộng được ông ấp ủ trong hai dự án làm phim mới trước đó nhưng không thành công, cuối cùng cũng được đưa vào Vùng đất linh hồn. Đó là ý tưởng ông lấy từ các nhà tắm công cộng ở quê nhà mình. Cuối cùng là ý tưởng cho những ngôi nhà ở “vùng đất linh hồn” được Miyazaki lấy cảm hứng từ dinh thự Takahashi Korekiyo tại bảo tàng kiến trúc không gian mở Edo-Tokyo.

“Tôi tạo ra nữ nhân vật chính là một cô bé bình thường, người mà bất kỳ người xem nào cũng có thể đồng cảm. Đây không phải là một câu chuyện kể về sự trưởng thành của các nhân vật, đây là câu chuyện mà ở đó các nhân vật của chúng ta tìm thấy được thứ gì đó vốn đã nằm sẵn trong tâm hồn họ, được bộc lộ ra khi họ ở trong những hoàn cảnh nhất định. Tôi muốn những người bạn trẻ của mình sống như vậy và tôi nghĩ rằng họ, cũng như tôi, cùng có mong ước như thế.”, Miyazaki chia sẻ. Quả như Miyazaki đã nói, mặc dù Haku là một cậu bé có vẻ ngoài khá bắt mắt, thì Chihiro vẫn là cô bé khá bình thường, hay nói theo cảm nghĩ của tác giả là thậm chí còn hơi ngốc và không dễ thương. Vì thế, Chihiro có thể đại diện cho các đứa trẻ khác đồng trang lứa, với những tính cách thường gặp: hay sợ sệt, lo ngại nhiều điều về thế giới bên ngoài… Đồng thời điều ông nói:“…thứ gì đó vốn đã nằm sẵn trong tâm hồn họ, được bộc lộ ra khi họ ở trong những hoàn cảnh nhất định…” cũng được thể hiện ở một số nhân vật trong phim. Tiêu biểu nhất là cô bé Chihiro: vốn là một cô bé nhút nhát, ỷ lại đã trở thành một con người dũng cảm, tự lập khi phải tự mình đương đầu với những khó khăn. Ngoài Chihiro, còn có nhân vật Boh – con trai của Yubaba, cũng đã tự bước đi bằng đôi chân của mình khi cậu phải đi ra thế giới bên ngoài – nơi mà Boh luôn cho là dơ bẩn và không bao giờ dám chạm chân (Boh chủ yếu chỉ nằm và bò trong phòng). Đồng thời ta còn thấy được sự thay đổi rất rõ ở nhân vật Vô Diện – một quái vật nguy hiểm sống bằng lòng tham của người khác, đã trở lương thiện khi được Chihiro cảm hoá bằng lòng chân thành không chút tham lam của cô bé. Khi Vô Diện được Chihiro đưa ra khỏi nhà tắm công cộng và đến với bà Zeniba – chị em song sinh của Yubaba, thì Vô Diện trở về với bản chất tốt đẹp vốn ẩn chứa bên trong hắn… Tuy tác giả Miyazaki đã nói đây không phải là một câu chuyện về sự trưởng thành của các nhân vật, nhưng ta cũng không thể nói rằng các nhân vật hoàn toàn không trưởng thành. Trong cái bộc lộ những gì đã có sẵn bên trong, thì đâu đó, ta vẫn có thể cảm nhận được sự trưởng thành của họ qua một quá trình nhất định.

Ý NGHĨA

Tác phẩm này có rất nhiều giá trị giáo dục con người sâu sắc, nhưng nổi bật hơn cả đó là lòng yêu thương và sự dũng cảm. Người đại diện nổi bật để nói lên cả hai giá trị đó không ai khác ngoài nhân vật chính Chihiro. Lòng yêu thương của Chihiro đã cảm hoá được hầu hết cái ác trong phim. Đầu tiên phải kể đến đó là nhân vật Vô Diện – kẻ được cảm hoá bởi lòng tốt và sự thật thà của Chihiro. Haku nhờ tình yêu trong sáng của Chihiro, đã giải được lời nguyền trong con ấn của Zeniba. Tất cả những người làm trong nhà tắm cũng nhờ Chihiro mà thoát khỏi Vô Diện. Sau đó họ đã biết giúp năn nỉ Yubaba trả Chihiro về với thế giới con người để trả ơn cô bé…Và tất cả những việc làm của Chihiro sẽ không thành công nếu thiếu lòng can đảm. Qua đó, ta có thể cảm nhận được ý nghĩa ở đây chính là ta cần một sự can đảm để thực hiện lòng yêu thương, nếu thiếu một trong hai đều không thể tạo nên được sức tác động đối với người khác.

ĐOẠN KẾT

Mặc dù nhiều cái hay được thể hiện xuyên suốt bộ phim, nhưng điểm nhấn khá ấn tượng trong phim chính là đoạn kết. Đó là một cái kết mở nhưng lại gây nhiều suy nghĩ cho người xem. Giây phút Chihiro được đoàn tụ với ba mẹ lại chính là giây phút chia tay giữa cô bé và những người bạn mới trong vùng đất linh hồn, đặc biệt là Haku. Cô bé phải đi về hướng ba mẹ mình nhưng lại không được nhìn lại phía sau – nơi mà cô bé chứa đầy luyến tiếc khi phải bỏ đi. Chắc hẳn không ít người xem sẽ phải buộc mình đặt ra câu hỏi: Liệu Chihiro và Haku có thể gặp lại nhau không trong khi thế giới hai người quá khác nhau? Liệu việc Haku đã hứa chắc chắn sẽ gặp lại Chihiro có xảy ra không trong khi Haku không còn chỗ để trở về ở thế giới con người?… Cái hay chính là ở chỗ đoạn kết này khiến người xem phải suy nghĩ về ý nghĩa cuộc chia tay của Chihiro với thế giới linh hồn, cũng như việc gì sẽ xảy ra trong tương lai của hai nhân vật Chihiro và Haku – điều mà tác giả đã trao quyền cho những người xem chúng ta tự suy diễn.

HÌNH ẢNH – ÂM THANH PHIM

Phần hình ảnh trong phim được làm khá công phu. Vùng đất linh hồn được vẽ gần như hoàn toàn bằng tay, chỉ sử dụng một chút kĩ thuật vi tính cho hình ảnh đẹp hơn. Từng nhân vật được xây dựng với những nét khá đặc trưng, giúp người xem có thể nhận diện khá dễ dàng. Các chuyển động trong phim được làm khá đẹp mắt, lúc nhanh lúc chậm phù hợp với từng cảnh trong phim. Chẳng hạn như tốc độ di chuyển của các linh hồn khá chậm chạp, còn tốc độ của đoàn tàu di chuyển lại nhanh…

Điều cũng góp phần không nhỏ cho thành công của bộ phim chính là âm thanh. Phần nhạc phim được chăm chút khá kĩ lưỡng, đặc biệt là phần nhạc nền, được biên soạn và chỉ đạo bởi Hisaishi Joe, cùng phần trình bày của New Japan Philharmonic. Đoạn Day of the River của ông đã nhận giải Mainichi Film Competition Award lần thứ 56 cho Bản nhạc hay nhất, giải Âm nhạc hay nhất tại Tokyo International Anime Fair 2001 ở thể loại Phim điện ảnh, và Japan Gold Disk Award lần thứ 16 cho Album nhạc hoạt hình của năm. Phần nhạc nền phối hợp cùng phần hình ảnh đã góp phần rất lớn trong việc gây thêm nhiều cảm xúc cho người xem. Điển hình như cảnh lúc đoàn tàu di chuyển giữa một không gian xung quanh vừa mênh mông vừa đẹp vừa hoang vắng, thì đoạn nhạc The sixth station vang lên khiến cho người xem càng thêm phần xao xuyến. Xao xuyến bởi phong cảnh quá đẹp và hoang vu, mà phần nhạc thì lại càng làm tăng cảm giác đó bởi giai điệu nhẹ nhàng nhưng khá buồn. Ngoài ra, phần âm thanh của từng loại cụ thể cũng được làm tốt. Ví dụ như tiếng xe, tiếng nước chảy, tiếng đoàn tàu chuyển động, tiếng gió, tiếng bước chân…

Tuy bộ phim đã ra đời cách đây khoảng 11 năm, nhưng những giá trị nhân văn sâu sắc trong phim vẫn còn ý nghĩa cho đến tận bây giờ và chắc hẳn sẽ còn lâu hơn rất nhiều. Đây không chỉ là bộ phim dành cho thiếu nhi, mà nó còn khiến những người trưởng thành chúng ta cần phải suy nghĩ về những giá trị nhân văn trong đó. Tin rằng Vùng đất linh hồn chắc hẳn sẽ còn sống hơn nữa trong lòng các khán giả nhiều thế hệ.